بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
چکیده
بمنظور ارزیابی اثر تراکم بوته و آبیاری تکمیلی بر برخی خصوصیات زراعی نخود، مطالعه‌ای مزرعه‌ای در منطقه گنبد کاووس در سال زراعی 92-1391 انجام پذیرفت. این بررسی در قالب کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سطوح آبیاری (شرایط دیم بدون آبیاری یا کنترل، آبیاری در مرحله گلدهی و آبیاری در زمان پر شدن نیام ها) و عامل فرعی شامل تراکم‌های مختلف 20، 30، 50 و 70 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که اثر آبیاری تکمیلی و تراکم بوته بر تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود. در این تحقیق بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در سطوح آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و شرایط دیم بدون آبیاری با مقادیر 1602 و 1014 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در سطوح فاکتور تراکم نیز بالاترین عملکرد دانه در تراکم 70 بوته در متر مربع (1402 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تراکم 20 بوته در متر مربع (1149 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی × تراکم 70 بوته در مترمربع بالاترین عملکرد دانه را بین تمامی تیمارهای مورد تحقیق تولید نمود.
)