بررسی غالبیت و فراوانی جمعیت گونه های پیله خوار نخود در مزارع نخود غرب کشور با استفاده از تله های فرومونی

خانیزاد, عباس; شفقی, فاطمه; خلیل آریا, علیرضا; توحیدی, محمد تقی; قربانی, روشنک; صادری, سیده فاطمه

بررسی غالبیت و فراوانی جمعیت گونه های پیله خوار نخود در مزارع نخود غرب کشور با استفاده از تله های فرومونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیات علمی بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش کشاوزی و منابع طبیعی کردستان

² محقق موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

⁴ محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

⁵ محقق مرکز تحققات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران

⁶ کارشناس مسئول فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی

چکیده

چکیده:
کرم پیله‌خوار نخود به عنوان یکی از آفات مهم و کلیدی نخود همه‌ساله خساراتی را باعث می‌شوند که میزان آن در مناطق مختلف متفاوت می‌باشد در ایران 96% مناطق زیر کشت حبوبات، مورد هجوم این آفت قرار دارند. تا کنون چندین گونه از این حشره در نقاط مختلف دنیا از روی نخود گزارش شده‌اند که دو گونه Helicoverpa armigera Hubner و Heliothis viriplaca Hufnagel از اهمیت بیشتری برخوردارند. این دو گونه روی دامنه وسیعی از گیاهان زراعی و وحشی فعالیت می‌کنند و بیشترین خسارت را به نخودکاریهای ایران وارد می‌سازند. به منظور پایش و بررسی نوسانات سالانه جمعیت گونه‌های کرم پیله‌خوار نخود چهار استان با موقعیت جغرافیایی متفاوت شامل آذربایجان غربی (ارتفاع زیر 1350 متر ) کرمانشاه (بین1350 تا 1400 متر) لرستان (بین 1500 تا 1700متر) و کردستان (بین 1700 تا 2000 متر) مورد بررسی قرار گرفتند. در هر استان 2 مزرعه یک هکتاری(100 متر در 100 متر) انتخاب شده و در هر مزرعه 3 تله قیفی در قطر اصلی با فواصل 30 متر از یکدیگر قرار داده شدند.در هر تله‌ به طور تصادفی یکی از فرومونهای جنسی گونه-هایHelicoverpa armigera) ، Heliothis viriplaca وHeliothis peltigera (Schiff.) قرار داده شد. حشرات شکار شده توسط تله‌های فرومونی هر هفته یکبار جمع‌آوری، شمارش و بر حسب تله‌ای که توسط آن شکار شده بود جداسازی و برای شناسایی و تعیین گونه به بخش رده بندی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، ارسال شدند. نتایج سال اول پروژه نشان داد که در هر 4 استان، پرواز این آفت از اواخر خرداد شروع شده و تا تیر ماه ادامه می‌یابد و اوج پرواز در خردادماه قابل مشاهده می‌باشد. داده‌های بررسی حاضر نشان داد که گونه Helicoverpa armigera گونه غالب پیله‌خوار در استان‌های مورد بررسی به غیر از آذربایجان غربی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها