بهبود بهره‌وری آب با تبدیل آبیاری سطحی- نواری به سطحی-جویچه‌ای مزارع ماش (مطالعه موردی : شمال استان خوزستان)

خرمیان, محمد; سخاوت, رضا; شوشی دزفولی, احمدعلی

بهبود بهره‌وری آب با تبدیل آبیاری سطحی- نواری به سطحی-جویچه‌ای مزارع ماش (مطالعه موردی : شمال استان خوزستان)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

¹ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

² مربی پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

³ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

چکیده

ماش یکی از محصولات کم آب بر تابستانه است که در استان خوزستان در تناوب با گندم و به صورت فلت کشت می‌شود که این امر موجب مصرف بیشتر بذر و افزایش آب کاربردی می‌شود. ازاین‌رو در سال زراعی 98-1397 با هدف کاهش آب کاربردی و افزایش بهره‌وری آب، کاشت روی پشته با فواصل 60 سانتی‌متر با روش رایج منطقه (کاشت در زمین هموار و آبیاری سطحی نواری) در یکی از مزارع واقع در محدوده مرکز خدمات حر ریاحی شهرستان شوش پیاده شد. در این مزرعه ماش به دو صورت جویچه‌ای و فلت کاشته شد و با نصب فلوم در ابتدای هر یک از قطعات میزان آب کاربردی در هر نوبت آبیاری اندازه‌گیری و پس از رسیدگی، عملکرد دانه و بهره‌وری آب در هر یک از روش‌های یاد شده تعیین شد. علاوه بر این، اطلاعات زراعی 20 مزرعه ماش که در محدوده این مرکز خدمات قرار داشتند جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد( کاشت فلت) میانگین عملکرد دانه و بهره‌وری آب در محصول ماش به ترتیب 800 کیلوگرم در هکتار و 15/0 کیلوگرم در مترمکعب بود که با کاشت روی پشته (تیمار برتر) به 860 کیلوگرم در هکتار و 21/0 کیلوگرم بر مترمکعب افزایش یافت. از طرفی میانگین عملکرد و بهره‌وری آب محصول ماش در مزارع پیرامونی به ترتیب 759 کیلوگرم در هکتار و 144/0 کیلوگرم بر مترمکعب بود که به لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری با شیوه کاشت روی پشته داشت.

کلیدواژه‌ها